Verslag April 2025

Tobermory Distillery is gelegen aan de pittoreske haven van Tobermory op het eiland Mull, aan de westkust van Schotland. Opgericht in 1798, is het een van de oudste distilleerderijen van Schotland en heeft het een rijke geschiedenis met periodes van sluiting en heropening. Een specifiek kenmerk van Tobermory Distillery is de productie van twee verschillende soorten whisky’s: de ongeturfde Tobermory en de zwaar geturfde Ledaig.

Tobermory whisky staat bekend om zijn fruitige en bloemige karakter met tonen van citrus en honing, terwijl Ledaig whisky wordt gekenmerkt door zijn robuuste, rokerige smaak met hints van peper, zeezout en leer. De rijping vindt plaats in een combinatie mix van bourbon- en sherryvaten, wat zorgt voor een rijke en complexe smaak. De combinatie van een idyllische ligging, een lange en rijke geschiedenis en een divers assortiment aan whisky's maakt Tobermory Distillery een gerespecteerde en geliefde naam in de wereld van Schotse whisky.

Deze Tobermory 2008-2024 is wat je noemt een interessante single malt, gebotteld door de onafhankelijke bottelaar Berry Bros. & Rudd, in hun Coasts & Shores serie. Dit specifieke label richt zich op whisky’s die de zilte, maritieme en minerale tonen van kuststreken belichamen, wat perfect aansluit bij het karakter van Tobermory-distilleerderij, gelegen op het eiland Mull in de Schotse Hebriden.

Neus: rijke tonen van gedroogde vruchten (rozijnen, vijgen), chocolade, geroosterde noten en een vleugje zout. Een hint van sinaasappel en misschien een vleugje kruidigheid.
Smaak: vol en rijk, met diepe lagen van donkere chocolade, kruiden, gestoofde pruimen, toffee en walnoten. Er kan een fijne balans zijn tussen zoet en hartig, door de invloed van zowel het oloroso-vat als het maritieme karakter van Tobermory.
Afdronk: lang en verwarmend, met droge sherry-invloeden, een vleugje zout en mogelijk wat kruidige houttonen.

Een mooie lekkere whisky! Een neus met vele aroma's, de een ruikt roggebrood en de ander noemt een wijnneus (een Jura wijn?). Een beetje zurig, maar ook een complete tabakswinkel, noten, maggi/lavas, maar ook een beetje zwavel én een klein beetje turf.

De smaak is zoetig met honing en kruiden, zelfs een beetje grain whisky werd gevonden, maar ook vanille en zoethout. Toch bleef hij bij sommigen niet lang hangen, ondanks de vele smaken. Iemand maakte de vergelijking met een flipperkast, qua neus en smaak, maar het bleek dat de stijgende lijn was ingezet, hetgeen werd vertaald naar de eerste plek in deze proeverij.

Een topper dus...

Heel af en toe komen ze bij onafhankelijke bottelaars een vat whisky tegen waarvan ze om verschillende redenen de herkomst niet kunnen of mogen onthullen, en hoewel men dit scenario normaal gesproken zou proberen te vermijden, zijn sommige vaten gewoon te goed om te laten liggen. Een voorbeeld hiervan is deze robuuste geturfde mout van de koningin van de Hebriden. Laphroaig?? 

Neus: een overtuigende whisky met een direct aroma van knapperig spek vermengd met rijke turfrook. 
Smaak: er ontvouwen zich lagen met citroenschil, wat een helder contrast biedt met het onderliggende rokerige karakter. 
Afdronk: een aanhoudende noot van kustzoutigheid brengt een maritieme frisheid, terwijl subtiele hints van rubber en steenkool in de afdronk blijven hangen.

Hier begint ‘t mee! Karamel, turf, vanille met een grote V, geweldig! Iemand vond hem te rokerig, maar hij was gewoon lekker en ging er goed in, een fijne Islay. Maar ook: omdat het al lente is, kwam hij bij een deelnemer niet goed binnen, het was meer een whisky voor de winter. Veel Islay distilleries kwamen voorbij, van Lagavulin, via Caol Ila en Bowmore kwamen we uiteindelijk uit bij een erg mooie Laphroaig.

Net geen eerste plaats in deze proeverij na het gevecht met de Tobermory.

Ardmore distilleries is een van de grootste malt whisky distilleerderijen in Schotland, met een productiecapaciteit van 4,200.000 liter alcohol per jaar. De distilleerderij draait geheel op stoommachines en tot 2002 werden de ketels ook nog gestookt met kolen. Ardmore is één van de Highland distilleerderijen die zwaar geturfde gerst gebruikt, waardoor de turfsmaak natuurlijk doordringt in de malt. Veel van de Ardmore whisky wordt gebruikt voor het blenden van Teacher's. 

Er bestaat ook een "unpeated" versie, deze werd echter alleen gebruikt voor het blenden. Maar sinds kort zijn er independent bottelingen van deze ongeturfde whisky onder de naam Ardlair.

Dit is een rokerige single malt van de Ardmore distilleerderij. Deze Highland Scotch whisky werd gedistilleerd in 2012 en rijpte in een single butt voordat hij in 2023 werd gebotteld door Berry Bros. & Rudd.

Neus: geroosterde granen en bosvuurtjes, met wat plakkerig moutbrood. 
Smaak: rooklucht en houtachtige kruiden, met strooptoffee en peperige kruiden. 
Afdronk: rokerig en verslavend.

Dit smaakt naar een whisky met een grote W, een klassieke Ardmore met Highland peat. Bij sommigen was de neus beter dan de smaak, maar dit maakte dan ook de uitdaging. Het bleek een van de betere van de avond. Rokerig, dennenhars, erg aromatisch, subtiele parfum neus, een beetje boterig en zoet. Ook de boerderij kwam weer voorbij.

De smaak bleek voor iemand een beetje scherp, hij houdt dan ook niet van rook, maar dit vond hij toch erg mooi. Iemand van de gepeperde uitspraken was toch wel een beetje onder de indruk. Hij vond 'm erg lekker, maar de whisky heeft niet de geest om dé slogan van de avond te maken.

Al met al vonden we deze Ardmore terug op de 3e plek in deze smaakvolle proeverij. 

Royal Brackla Distillery is gelegen nabij het dorp Cawdor in de Schotse Hooglanden, omgeven door het prachtige landschap van Moray. Opgericht in 1812 door kapitein William Fraser, heeft de distilleerderij een lange en koninklijke geschiedenis. In 1835 kreeg Royal Brackla, als eerste Schotse distilleerderij, een koninklijk keurmerk van koning Willem IV - een eer die later werd bevestigd door koningin Victoria.

Een uniek kenmerk van Royal Brackla is het gebruik van water uit de nabijgelegen Cawdor Burn, wat bijdraagt aan de zuiverheid en het karakter van de whisky. Royal Brackla whisky's staan bekend om hun rijke en verfijnde smaakprofielen, met tonen van fruit, honing, vanille en een subtiele kruidigheid. De distilleerderij gebruikt traditionele koperen pot stills en de whisky rijpt voornamelijk in ex-bourbon vaten, wat zorgt voor een diepe en complexe smaak.

De combinatie van een koninklijke geschiedenis, een schilderachtige ligging en hoogwaardige whisky’s maakt Royal Brackla een gerespecteerde naam in de wereld van Schotse single malt whisky.

Negen gerenommeerde Nederlandse slijters behoren tot de ‘Vrienden van Berry Brothers & Rudd Nederland’. Op uitnodiging van de Nederlandse importeur reisde men in februari 2024 naar Londen en selecteerde daar, op No.3 St. James's Street, deze Royal Brackla single cask botteling met een Saint-Julien Bordeaux Wine Cask Finish, die zich kenmerkt zich door elegantie en verfijning.

Neus: de neus opent met rijke, fruitige aroma’s van zwarte bessen, vergezeld door tonen van vanille en een vleugje kruiden.
Smaak: je proeft een volle en complexe whisky, met een smaakprofiel dat donkere chocolade, sappig rijp fruit en subtiele tannines combineert. De kruidige ondertonen en en de invloed van eiken zorgen voor een verfijnde balans.
Afdronk: de afdronk is lang, met aanhoudende tonen van zwarte bessen, eikenhout en een vleugje rook.

Een erg fijne whisky met toffee, rode appels, maar ook goudrenetten en ietsje rook. Chocola, rood en geel fruit. Men vond hem gewoon heerlijk, het wijnvat gaf veel smaak af en in de nasmaak ontdekte iemand een asbak en vlakte de whisky een beetje af. Iemand was sprakeloos en vond hem zo lekker.

Echter niet iedereen was hosanna. Iemand vond het een bittere tegenvaller, zonder dat ie bitter is. Iemand anders vond hem saai, want er gebeurde niets. Eigenlijk 13 in een dozijn. Een andere opmerking bewijst maar weer, dat proeven zeer subjectief is: Hij komt snel binnen en is snel weer weg.

Toch geen slechte 4e plek in dit proef geweld. 

Het land waarop zich nu de Knockdhu distilleerderij bevindt, werd in 1892 door John Morrison gekocht van de Duke of Five. Hij ontdekte op de zuidelijke flanken van Knock hill een bron waarvan hij het water ter evaluatie opstuurde naar het laboratorium van Distillers Company Ltd, met het idee dat er kansen lagen voor een distilleerderij. Het bronwater bleek inderdaad van hoge kwaliteit en in 1893 werd begonnen met de bouw - de eerste distilleerderij van malt whisky voor Distillers Company Ltd.

Het water voor de distilleerderij wordt via leidingen van Knock Hill naar de distilleerderij geleid, zowel als naar de bewoners van het plaatselijke dorp, hoewel er tegenwoordig nog vijf andere waterbronnen worden gebruikt als aanvulling op dat van de Ternemney Brook, die ook het koelwater van de distilleerderij levert. 

De capaciteit is klein - de twee distilleerketels van de distilleerderij produceren jaarlijks ongeveer 900.000 liter. Daartegenover beschikt de Knockdhu whiskystokerij wel over grote opslagfaciliteiten. De vijf pakhuizen hebben ruimte voor maar liefst 7.600 vaten. 

In 1930 werd Knockdhu overgedragen aan Scottish Malt Distillers, die het een jaar later sloten. De stokerij heropende vervolgens in 1933, maar sloot weer voor de Tweede Wereldoorlog. Gedurende deze tijd werden de gebouwen gebruikt om soldaten uit India te huisvesten.

Inver House nam de stokerij in 1988 over en bracht twee jaar later de eerste officiële botteling uit. Nog eens drie jaar verstreken en toen werd de eerste botteling onder de naam anCnoc uitgebracht. Inver House koos voor dit nieuwe label omdat men meende dat Knockdhu te veel op Knockandu leek en zo voor verwarring zou kunnen zorgen.

Inver House zelf werd op zijn beurt in 2001 overgenomen voor 124 miljoen pond. In 2006 werd Inver House een dochteronderneming van Thai Beverages Plc. 

Knockdhu whisky wordt gedistilleerd uit ongeturfde mout, hoewel er elk jaar gedurende een aantal weken een licht geturfde mout van 22 ppm wordt gebruikt. Onafhankelijke releases zijn bijna onmogelijk te vinden. Deze single malt werd in 2012 gedistilleerd in Knockdhu en werd gevuld in een single hogshead, waar hij tot 2023 bleef. Het vat werd gebotteld door Berry Bros. & Rudd, die hiermee in totaal 312 flessen produceerden. 

Deze Knockdhu heeft een droge, nootachtige neus die zich uitbreidt met het verstrijken van tijd in het glas. Er zijn amandelen en walnoten te bespeuren voordat er groene vruchten en bananenbroodtonen verschijnen. De smaak is een al even complexe ontmoeting van fruit, houtkruiden en door het distillaat aangedreven nootachtigheid, met een uitstekend mondgevoel. Een beetje tabak danst over de afdronk, met een uitbarsting van citrus en wat groen fruit met honing.

Er is een opgaande lijn in de proeverij. De eerste snuif splijt je neus, maar met een druppeltje water werd dat beter. Abrikozen in de neus maar ook een beetje chemisch (medicinaal?). De smaak geeft karamel/ suiker in de pan, merinque, en een scherp kantje. Lekker kruidig, grassig en bloemig en met een beetje water was het pepertje zo weg. Een typische Speyside en niet zo complex.

Natuurlijk waren er ook wat kritische opmerkingen: Sterk, chemisch en droog. Mag nog een beetje groeien, want hij lijkt een beetje ongerijpt. Mogelijk een lui refill vat? In ieder geval was Herman er weg van, want zijn whisky was zo weg. 

Een 5e plek in deze proeverij, maar de toppers komen nog!

De Glen Elgin Distillery ligt 10 mijl ten zuiden van waar de rivier Lossie de zee bereikt en ongeveer 40 mijl ten oosten van Inverness. De distilleerderij werd opgericht in 1898 en gebouwd en ontworpen door de bekende architect van distilleerderijen, Charles Doig van Elgin. 

Het was de laatste distilleerderij die nog werd gebouwd tijdens de ‘boom’ van de jaren 1890. Vlak daarna volgde het bankroet van Pattisons Limited, dat meerdere distilleerderijen met zich meesleepte. Charles Doig voorspelde somber dat dit waarschijnlijk de laatste distilleerderij was die de komende 50 jaar op Speyside zou worden gebouwd. In de praktijk duurde het zelfs 60 jaar voordat Tormore de volgende werd.

De grondvesters van Glen Elgin, William Simpson, een voormalige manager van Glenfarclas, en James Carle, een agent van de Schotland Bank, zagen de waarde hun investering dalen van 13.000 tot 4.000 pond, toen ze gedwongen waren om hun bedrijf te verkopen na net een jaar in bedrijf te zijn geweest. 

Daarna volgde een hele reeks van nieuwe eigenaren, tot de distilleerderij in 1936 in handen kwam van de UDV. Na moeizame jaren, met name die na de oorlog, werd de distilleerderij in 1964 gerenoveerd en is het aantal stills zelfs verdrievoudigd. 

Hoog gewaardeerd door blenders was Glen Elgin jarenlang een kerncomponent van de blended Scotch, White Horse. In de laatste jaren is de whisky ook als single malt beschikbaar gekomen. Trouw aan zijn Speyside herkomst, is het een zachte whisky, waarin honing en de de fruitigheid van mandarijntjes. Het gebruikte zachte bronwater komt uit het gebied van Millbuies Loch ten zuidoosten van de distilleerderij.

Deze Glen Elgin betreft een small Batch botteling van Berry Bros &Rudd. 

Neus: gebrande marmelade op toast, met appels en peren, en wat later de geur van crème brûlée met gekruide room. 
Smaak:  gespierd, met een goede balans van fruit en eikenhout en wat toffee. 
Afdronk: romige vanille en kruiden.

Deze Glen Elgin had voor- en tegenstanders. De tegenstanders vonden dat de alcohol te veel aanwezig was en mogelijk daardoor de neus niet aantrekkelijk en een beetje chemisch. Iemand zou hem aan zijn vrouw schenken, want die lust toch geen whisky (sic). De laatste opmerking die we noteerden sprak voor zichzelf: "Doe mij maar een whisky"

De voorstanders vonden de neus een beetje neutraal en een klein beetje parfumachtig. Men proefde hier echte whisky met een klein botertje, een zoetje en wat peper. Hij was een beetje (positief) bitter op het eind en een beetje drogend, maar bleef voor de positieve kant lekker lang hangen. Iemand merkte op dat hij deze vast nog zou proeven als hij naar huis zou gaan (en dat aan het begin van de proeverij).

De laatste plek in deze proeverij was zijn deel.